Dzięki ponad 30 mln zł unijnej dotacji Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce rozpoczyna kolejny etap modernizacji Zamku Żupnego. Pieniądze te przeznaczone zostaną m.in. na remont zamków: Środkowego i Południowego, a także na stworzenie nowej, stałej wystawy, która poświęcona będzie historii solnego przedsiębiorstwa. W czasie prac, które rozpoczną się z końcem października Zamek Żupny nie będzie dostępny dla zwiedzających.
- Od 2016 roku realizujemy strategiczny plan przebudowy zamku i reorganizacji muzeum. Inwestycja ta uzupełni i zamknie w logiczną i spójną dla widza całość opowieść o Wieliczce i Żupach Krakowskich - mówi Jan Godłowski, Dyrektor Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.
Koszt całej inwestycji to ponad 50 mln zł. Z tego ponad 30 mln pochodzi z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) zaś pozostała kwota z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz własnych środków muzeum. Prace rozpoczną się na przełomie roku. W obu modernizowanych skrzydłach zamku pojawią się windy dla osób niepełnosprawnych oraz przebudowane zostaną klatki schodowe. Zagospodarowana będzie też podziemna przewiązka, która połączy zamki: północny i środkowy bez konieczności wychodzenia na zewnątrz. Zamek Środkowy zostanie przekształcony w nowoczesną przestrzeń wystawienniczą z pełnym zabezpieczeniem przeciwpożarowym i antywłamaniowym. Nowy oblicze zyska też m.in. Zamek Południowy, na którego piętrze będą prowadzone zajęcia edukacyjne. Dolna cześć posłuży działalności gastronomicznej. Dodatkowo w projekcie przewidziany jest ogólnodostępny skwer, nawiązujący do dawnego ogrodu żupnego wraz z przestrzenią przyjazną osobom niepełnosprawnym. W czasie remontu Zamek Żupny nie będzie dostępny dla zwiedzających.
- Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, zamek w nowej odsłonie zostanie udostępniony turystom w drugim półroczu 2028 roku. Po zakończeniu wszystkich prac powierzchnia wystawiennicza powiększy się do 1470 metrów kwadratowych. Znikną też bariery architektoniczne – informuje dyr. Jan Godłowski.
Jeszcze do ubiegłego roku zbiory i wystawy czasowe prezentowane były tylko w środkowej, najstarszej części zamku, na powierzchni zajmującej około 400 metrów kwadratowych. To ograniczało możliwość rozwoju muzeum. Nie pozwalało na wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań wystawienniczych oraz powodowało trudności w organizacji wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych. Co jakiś czas pojawiały się głosy, że również pozostałe części zamku powinny być w całości udostępnione zwiedzającym. To łączyło się jednak z koniecznością zakupu nowego budynku dla administracji muzealnej. Taka decyzja zapadła dopiero po tym, jak fotel dyrektora muzeum objął Jan Godłowski. W 2017 r. muzeum nabyło budynek przy ul. Daniłowicza, a następnie pozyskało pieniądze na jego gruntowny remont. Obiekt dziś wygląda imponująco. Dzięki temu, że został rozbudowany o dodatkowe skrzydło, pracownikom zapewniono nowoczesne i komfortowe warunki do pracy, badań naukowych, prac konserwatorskich oraz przechowywania zbiorów.
Jednocześnie z pracami przy ul. Daniłowicza prowadzony był remont północnego skrzydła Zamku Żupnego. Jak mówi dyr. Jan Godłowski, dzięki tej inwestycji muzeum już zaczęło pozyskiwać na wystawy zabytki wysokiej klasy, wymagające odpowiedniego eksponowania i przechowywania. W odnowionych salach pierwszego piętra zamku północnego, goszczą już wystawy czasowe. Do tej części zamku zostanie przeniesiona i zaaranżowana na nowo ekspozycja solniczek. Natomiast na parterze zamku powstanie wystawa stała „Solny klejnot w koronie”, która będzie przedstawiać historię solnego przedsiębiorstwa od połowy XIII wieku po rok 1996, kiedy w Wieliczce zakończono wydobywanie soli na skalę przemysłową.
Magdalena Strzebońska-Jasińska
