W maju 2025 roku, w 81. rocznicę bitwy o Monte Cassino oraz w 55. rocznicę śmierci gen. Władysława Andersa, w Cassino we Włoszech odbyły się uroczystości upamiętniające jedną z najważniejszych kart historii polskiego oręża. Ich kulminacyjnym punktem było odsłonięcie monumentalnej, granitowej tablicy z nazwiskami poległych - 1057 żołnierzy 2. Korpusu Polskiego. Co szczególnie ważne dla społeczności lokalnej – wśród walczących pod Monte Cassino byli również Wieliczanie. Jednym z partnerów tego wyjątkowego projektu jest Kopalnia Soli „Wieliczka”.
Wspólne dzieło pamięci
Inicjatorem powstania tablicy był Powiat Wielicki, który wraz z gminami powiatu oraz Kopalnią Soli „Wieliczka” podjął się wsparcia przedsięwzięcia. Uroczyste podpisanie porozumienia z burmistrzem Cassino, Enzo Salerą, odbyło się z udziałem przedstawicieli Kopalni, Powiatu Wielickiego oraz gmin: Biskupice, Gdów, Kłaj i Niepołomice. Wspólnie zadbano nie tylko o aspekt organizacyjny przedsięwzięcia, ale przede wszystkim o jego wymiar symboliczny i edukacyjny.
Granitowa tablica, mierząca 2 metry wysokości i 9 metrów szerokości, została umieszczona obok pomnika gen. Andersa, który odsłonięto rok wcześniej z okazji 80. rocznicy bitwy. Trwałe wykłucie nazwisk poległych na kamieniu jest wyrazem najwyższego szacunku i pamięci, jaką Polska i Polacy oddają swoim bohaterom.
Zaangażowanie Kopalni w ten projekt to wyraz głębokiej wdzięczności wobec żołnierzy, którzy oddali życie za wolność Ojczyzny. - Ufundowanie tablicy pamięci to nie tylko gest historyczny – to nasz obowiązek wobec przeszłości i przyszłości. To inwestycja w świadomość narodową, przypomnienie, że wolność nie jest dana raz na zawsze, a jej cena jest zawsze bardzo wysoka. Chcemy, by pamięć o Monte Cassino i bohaterstwie polskich żołnierzy trwała, ucząc kolejne pokolenia szacunku dla wolności - zaznaczył Łukasz Sadkiewicz, Członek Zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” S.A.
Bitwa, która przeszła do historii
Bitwa o Monte Cassino to jeden z najbardziej dramatycznych i heroicznych epizodów II wojny światowej. Po trzech nieudanych ofensywach wojsk alianckich, to właśnie żołnierze 2. Korpusu Polskiego, pod dowództwem gen. Władysława Andersa, w dniach 11–18 maja 1944 roku przełamali niemiecką linię Gustawa – kluczowy system obronny broniący drogi do Rzymu.
W walkach poległo 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych. Wśród nich byli ci, którzy przeszli piekło łagrów, kampanię wrześniową, fronty Afryki i Bliskiego Wschodu. Dla wielu z nich Monte Cassino stało się ostatnim przystankiem w służbie Ojczyźnie. Imiona bohaterów – teraz utrwalone w kamieniu – to więcej niż dane personalne. To opowieść o poświęceniu, odwadze i wierności słowom generała dywizji Władysława Andersa - Żołnierze – za bandycką napaść Niemców na Polskę, za rozbiór Polski wraz z bolszewikami, za tysiące zrujnowanych miast i wsi, za morderstwa i katowanie setek tysięcy naszych sióstr i braci, za miliony wywiezionych Polaków jako niewolników do Niemiec, za niedolę i nieszczęście Kraju, za nasze cierpienia i tułaczkę – z wiarą w sprawiedliwość Opatrzności Boskiej idziemy naprzód ze świętym hasłem w sercach naszych Bóg, Honor i Ojczyzna. Te słowa, głęboko zakorzenione w tragicznych doświadczeniach II wojny światowej, są nie tylko moralnym manifestem, ale nade wszystko apelem do współczesnych – o pamięć, odpowiedzialność za wspólnotę i Ojczyznę.
Pamięć, która nie przemija
Kopalnia Soli „Wieliczka”, jako jeden z fundatorów inicjatywy, traktuje udział w tym przedsięwzięciu jako wyraz głębokiej odpowiedzialności za dziedzictwo narodowe. To nie tylko symboliczny gest, ale konkretne działanie na rzecz zachowania pamięci o polskich bohaterach – ludziach, którzy oddali życie za wolność przyszłych pokoleń.
Podczas wizyty we Włoszech delegacje z Wieliczki wzięły również udział w symbolicznym trekkingu Szlakiem Nadziei Polskich Żołnierzy, prowadzącym z centrum Cassino na wzgórze Monte Cassino. Przemierzając tę drogę, uczestnicy oddali hołd nie tylko poległym, ale także wszystkim, którzy walczyli w kampanii włoskiej, aby Polska mogła znów być wolna.
Kopalnia z dumą współtworzy miejsce pamięci we Włoszech, dając wyraz temu, że historia Polski nie kończy się w podręcznikach – ona trwa w naszych działaniach, decyzjach i inicjatywach. Pomnik pozostanie wiecznym świadectwem tego, że Polacy pamiętają. I że nigdy nie zapomną.
