Rok 2010 nie stanowi wyjątku i już jedna osoba poniosła śmierć w pożarze, a kilka trafiło do szpitali. Najczęstszymi przyczynami tych zdarzeń były:
-nieostrożność przy obchodzeniu się ze źródłami ognia,
- wady instalacji grzewczych, łącznie z przypadkami wadliwego wykonania ich w nowych budynkach.
Apelujemy o zachowanie szczególnej ostrożności przy korzystaniu z wszelkiego typu urządzeń grzewczych polegającej na ścisłym przestrzeganiu instrukcji ich obsługi i bezwzględnym stosowaniu się do obowiązkowych przeglądów instalacji wentylacyjnych i kominowych. Bardzo częstym przypadkiem przy montowanych obecnie kominkach jest niedbale wykonywane instalacje odprowadzania spalin, którego dopuszczają się zazwyczaj „domorośli” fachowcy. Kolejnym częstym przypadkiem jest również doszczelnianie mieszkań, gdzie urządzenia grzewcze wypalają tlen obecny w pomieszczeniu jednocześnie wydalając tlenek węgla. Dzieje się tak, gdy montujemy nowe okna charakteryzujące się bardzo wysoką szczelnością, nie przewidując alternatywnych źródeł dostępu, bogatego w tlen, powietrza do pomieszczeń.
Poniżej przedstawiamy bardziej szczegółowe porady jak bezpiecznie ogrzać i dogrzewać pomieszczenia w okresie zimowym oraz jak uniknąć zatrucia tlenkiem węgla, opracowane przez brygadiera Andrzeja Siekankę z Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie. Polecamy również stronę www.straz.gov.pl, na której można znaleźć wyczerpujące informacje dotyczące wyżej wymienionych zagrożeń.
Bezpieczne ogrzewanie i dogrzewanie pomieszczeń w sezonie zimowym
Wielkimi krokami zbliża się zima a wraz z nią chłodne i mroźne dni. Wszyscy zaczynają się ciepło ubierać, również starają się by we własnym domu (mieszkaniu) mieć w miarę ciepło, a osiągnąć to możliwie za nieduże pieniądze. Ocieplane są domy, uszczelniane okna, bądź wymieniane na inne bardziej szczelne, a do ogrzewania pomieszczeń i budynków stosuje się różne systemy grzewcze wykorzystujące paliwo stałe (węgiel, koks, miał, drzewo itp.), ciekłe (różne oleje opałowe) gazowe (na gaz ziemny i płynny)
i elektryczne systemy grzewcze.
W przypadku, gdy znajdujący się w budynku system ogrzewania nie wypełnia powierzonego zadania, stosuje się dogrzewanie pomieszczeń z wykorzystaniem piecyków elektrycznych i gazowych. Wszystkie te systemy i urządzenia, jeżeli są prawidłowo wykonane, eksploatowane, sprawdzane i konserwowane nie powinny stanowić zagrożenia dla mieszkańców domów. Niestety, okazuje się, że wielokrotnie tak nie jest i w tym okresie obserwujemy wiele pożarów w budynkach mieszkalnych a niektóre z nich bywają tragiczne
w skutkach. Podczas ubiegłego sezonu grzewczego w okresie od 1 października 2009 r. do 1 kwietnia 2010 r miało miejsce 18795 wszystkich zdarzeń, z czego 584 stanowiły pożary
w budynkach mieszkalnych, w których zginęło 11 osób a 273 zostały ranne, w tym 205 osób dorosłych i 68 dzieci. Warto zaznaczyć, że w pozostałym okresie liczba pożarów w budynkach mieszkalnych jest mniejsza.
Najczęstszą przyczyną tych pożarów były:
Podpalenia, nieostrożne obchodzenie się ze źródłem otwartego ognia (papierosy) oraz grzewczymi urządzeniami elektrycznymi, gazowymi, na paliwo ciekłe i stałe ( piece, piecyki, kuchenki, ogrzewacze pomieszczeń i inne) a także wady tych urządzeń.
Pożar w budynku może powstać w różnych miejscach, o różnych porach dnia i nocy. Szczególnie niebezpieczne są pożary nocne ze względu na przeważnie późne ich zauważenie, a tym samym powiadomienie jednostek ratowniczych Straży Pożarnych. W piwnicach budynków, w pomieszczeniach technicznych najczęściej znajdują się kotłownie, gdzie w piecach lub specjalnych kotłach zachodzi proces spalania paliw. Przez wszystkie kondygnacje, poddasze a następnie dach, aż do kominów, przechodzą przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne. Te pierwsze odprowadzają produkty spalania, a te ostatnie dbają o prawidłowy sposób zwentylowania pomieszczeń budynku. Wystarczy jakieś niedopatrzenie, brak dbałości o ich stan techniczny a może dojść do nieszczęścia, powstania pożaru, wybuchu czy zaczadzenia. By uniknąć takich sytuacji poniżej podajemy kilka zasad, które warto przestrzegać by uniknąć pożaru od urządzeń grzewczych.
Pamiętaj!
- stosuj w budynku sprawdzone, dopuszczone do użytku na naszym rynku urządzenia i systemy grzewcze,
- nie składuj materiałów palnych (opału, makulatury, palnych śmieci, szmat) obok pieca i innych urządzeń grzewczych,
- nie przechowuj materiałów palnych oraz nie stosuj wykonanych z materiałów palnych
elementów wystroju i wyposażenia wnętrz w odległości mniejszej niż 0,5m od urządzeń
i instalacji, których powierzchnie mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 100°C,
- nie użytkuj elektrycznych urządzeń ogrzewczych i gazowych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym,
- przed użyciem nowego urządzenia zapoznaj się z jego instrukcją obsługi i stosuj się do ujętych w niej zaleceń prawidłowej eksploatacji,
- nie używaj uszkodzonych urządzeń grzewczych oraz w sposób niezgodny z instrukcją
obsługi. Naprawę powierz wykwalifikowanemu serwisowi,
- nie pozostawiaj urządzeń grzewczych bez nadzoru osoby dorosłej, jeżeli urządzenie nie jest
przewidziane do samodzielnej pracy,
- nie rozpalaj piecyków, kominków z zastosowaniem materiałów niebezpiecznych pożarowo, cieczy łatwopalnych,
- stosuj do urządzenia grzewczego paliwo przewidziane dla niego w instrukcji, posiadające odpowiednią wartość opałową i konsystencję. Stosowanie niewłaściwego paliwa może
uszkodzić piec, doprowadzić do rozszczelnienia przewodów spalinowych, może je zatkać a w konsekwencji doprowadzić nawet do pożaru, wybuchu czy zaczadzenia,
- przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne poddawaj systematycznej kontroli, co
najmniej raz w roku. Kontrole powinien przeprowadzać kominiarz posiadający stosowne
kwalifikacje i uprawnienia do tego typu prac.
Właściciel, zarządca lub użytkownik obiektów ogrzewanych paliwem stałym, ciekłym lub gazowym jest obowiązany do usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych, spalinowych, co najmniej:
1. Zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych od palenisk opalanych paliwem stałym, co najmniej raz na 3 miesiące,
2. Zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych od palenisk opalanych paliwem ciekłym i gazowym, co najmniej raz na 6 miesięcy,
3. Zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych, co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej.
W wymienionych obiektach usuwa się zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych co najmniej raz w roku, jeżeli większa częstotliwość nie wynika z warunków użytkowych. (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719).
bryg. Andrzej Siekanka KW PSP Kraków
Jak uniknąć zatrucia tlenkiem węgla (CO)
W okresie obowiązywania sezonu grzewczego nasilają się również przypadki zatrucia osób tlenkiem węgla. W Małopolsce Straż Pożarna w okresie pierwszych trzech miesięcy ubiegłego sezonu tj. od 1 listopada 2009 do 31 stycznia 2010 wyjeżdżała do 133 przypadków zatruć tlenkiem węgla, gdzie poszkodowane zostały 194 osoby, a 10 osób poniosło śmierć. Najwięcej interwencji odnotowano w miesiącu styczniu.
Ze względu na sposób działania na organizm ludzki, tlenek węgla zwany jest również cichym, perfidnym zabójcą. Gromadzący się w pomieszczeniu tlenek węgla jest niewidocznym pozbawionym zapachu gazem, nieco lżejszym od powietrza, trudno rozpuszczalnym w wodzie. Ma on zdolność do wyjątkowo łatwego łączenia się z hemoglobiną (powinowactwo 300 razy szybsze od tlenu), powstaje karboksyhemoglobina,(CO-Hb), a przez to stanowi zagrożenie dla wszystkich organizmów, które wykorzystują hemoglobinę do transportu tlenu do tkanek. Powoduje niedotlenienie tkanek.
Wystąpienie charakterystycznych objawów uzależnione jest od stężenia, CO w otoczeniu, rodzaju wykonywanej pracy i jej obciążenia fizycznego (współczynnik wentylacji płuc), ciśnienia atmosferycznego, objętości krwi, zdolności do dyfuzji w płucach a także cech indywidualnych każdego organizmu. Za stężenie krytyczne uważa się zawartość karboksyhemoglobiny we krwi na poziomie 60-70 %.
Objawy:
Uważa się, że wdychanie tlenku węgla powoduje (wartości orientacyjne):
- w stężeniach ok. 60-240 mg/m3 po paru godzinach - ból głowy,
- w stężeniach ok. 450 mg/m3, po 1 -2 godzinach - ból głowy, mdłości, wymioty, osłabienie mięśni, apatie,
- w stężeniach ok. 900-1000 mg/m3, po 2 godzinach - zapaść, utratę przytomności,
- w stężeniach ok. 1800-2000 mg/m3 , po 20 minutach - zapaść i ryzyko zgonu po 2 godzinach,
- w stężeniach ok. 4000 mg/m3, po 5-10 minutach - zapaść i ryzyko zgonu po 30 minutach,
- w stężeniach ok. 8000 mg/m3, po 1-2 minutach -zapaść i ryzyko zgonu po 10-15 minutach,
- w stężeniach ok. 15000 mg/m3, po 1-3 minutach zgon.
Jak widać, przy wysokich stężeniach, CO, już po kilku wdechach może nastąpić zgon, bez objawów ostrzegawczych, wskutek porażenia układu oddechowego oraz ostrej niewydolności układu krążenia. Powikłaniem zatruć tlenkiem węgla są zmiany zwyrodnieniowe w ośrodkowym układzie nerwowym, nerwobóle i niewydolność płuc, natomiast w zatruciach przewlekłych: bóle i zawroty głowy, znużenie, zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym objawiające się: pogorszeniem pamięci i zdolności koncentracji, bezsennością.
Postępowanie przy zatruciu tlenkiem węgla
- wynieść zatrutego z miejsca narażenia z zapewnieniem własnego bezpieczeństwa ( w razie potrzeby akcję przeprowadzi Państwowa Straż Pożarna dysponująca odpowiednim sprzętem izolującym drogi oddechowe),
- zapewnić dopływ świeżego czystego powietrza.
- wezwać pogotowie ratunkowe, konieczna pomoc lekarska, -jak najszybciej podać tlen,
-jeżeli osoba poszkodowana nie oddycha, ma zatrzymaną akcję serca, należy natychmiast zastosować sztuczne oddychanie metodą usta - usta, aparatem AMBU oraz masaż serca,
- unikać obciążenia wysiłkiem fizycznym.
W celu uniknięcia sytuacji stwarzającej zagrożenie zatruciem tlenkiem węgla w budynku, należy przestrzegać zasad określonych w części pierwszej, a ponadto:
- nie należy stosować do ogrzewania pomieszczeń, w których stale przebywają ludzie gazowych przenośnych urządzeń promiennikowych,
- nie należy ogrzewać pomieszczeń za pomocą kuchni gazowych gdyż może to spowodować poważne zatrucia, w pomieszczeniach, których występuje spalanie paliwa należy zapewnić skuteczną wentylację.
- nie należy zatykać kratek wentylacyjnych w drzwiach do łazienki oraz od przewodów wentylacyjnych
- w pomieszczeniu, w którym zachodzi spalanie paliwa z grawitacyjnym odprowadzaniem spalin z wykorzystaniem do spalania powietrza z pomieszczenia, stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione,
- wszelkie prace naprawcze, przeróbki, modernizacje i prace konserwacyjne przy urządzeniach na paliwo stałe, ciekłe i gazowe powinny wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje,
- nie pozostawiaj bez nadzoru potraw na włączonej kuchence, czy ciasta w piekarniku,
- na wyposażenie mieszkań kupuj nowoczesne bezpieczne urządzenia (kuchenki gazowe, przepływowe gazowe ogrzewacze wody) posiadające stosowne atesty, wyposażone w czujniki zabezpieczające przed zanikiem ciągu, czy nieuzasadnionym wypływem paliwa,
- wyposaż również mieszkanie w gaśnice proszkowe, autonomiczne bateryjne czujniki dymu i tlenku węgla oraz gazu.
- nie używaj świec, kaganków, petard, wyrobów pirotechnicznych oraz innych źródeł światła wykorzystujących otwarty ogień w pomieszczeniach mieszkalnych, w sytuacjach mogących spowodować pożar,
- nie stosuj do mycia i prania odzieży cieczy łatwopalnych,
- nie susz odzieży i materiałów palnych bezpośrednio na piecach,
- zawsze zapewnij sobie dostęp do tablic rozdzielczych prądu elektrycznego, gniazdek i wyłączników oraz głównych zaworów gazu i wody.
Zaczadzenie w budynkach mieszkalnych może również pośrednio powodować to, iż w okresie zimowym większość użytkowników budynków uszczelnia okna, drzwi przed zimnem. W ten sposób ogranicza się wymianę powietrza, a tym samym do spalania paliwa nie dostarcza się odpowiedniej ilości tlenu. Niedostateczna ilość tlenu do spalenia paliwa powoduje, że następuje niepełne spalanie paliwa w urządzeniach grzewczych i tworzy się tlenek węgla. W takich przypadkach może dojść również do zaburzenia ciągu w przewodach kominowych i wydostawania się tlenku węgla do przestrzeni mieszkalnej, co poważnie zagraża życiu i zdrowiu mieszkańców. Obserwujemy wtedy tak zwany odwrotny ciąg powietrza w przewodach kominowych (z zewnątrz do wnętrza pomieszczenia). Z powyższymi radami zapoznaj wszystkich użytkowników domu.
Pamiętaj!
Twoje i twoich bliskich zdrowie a może nawet życie może w dużej mierze również zależeć od tego jak poważnie potraktujesz treść naszych rad.
bryg. Andrzej Siekanka KW PSP Kraków
